Het model van de draagkracht-draaglast analyse maakt inzichtelijk waarom een situatie te veel kan zijn voor iemand. Wanneer de draaglast groter wordt dan de draagkracht ontstaan problemen. De weegschaal slaat door naar één kant.
Mensen zijn in principe veerkrachtig. Het is daarom niet erg om een tijdje wat meer op je bord te hebben. Misschien moet je tijdelijk een groter beroep doen op jezelf of op je omgeving, maar meestal kom je vanzelf weer in balans. Maar hoe ziet die weging er nu precies uit en wat gebeurt er als de balans gedurende langere tijd doorslaat naar de verkeerde kant?
Draaglast
In de psychologie noemen we de dingen die je voor je kiezen krijgt de draaglast. Dat kan van alles zijn; de lijst is eindeloos. Voorbeelden van dingen die de draaglast vergroten zijn:
- Werkbelasting (werkdruk, conflict met leidinggevende, reorganisatie: onrust , geen uitdaging meer)
- Privébelasting (mantelzorg, relatieproblemen, verhuizing)
- Persoonlijke eigenschappen (veeleisend, perfectionistisch, geen nee durven zeggen)
- Ingrijpende gebeurtenissen (auto-ongeluk, overlijden van een naaste)
Los van elkaar zorgen deze voorbeelden meestal niet voor al te veel problemen. Je kunt er best tegen om een tijdje slechter slapen en op termijn vind je meestal je draai in je nieuwe woning. Het gaat pas mis als ze zich opstapelen. Werkproblemen, een relatiebreuk en dan ook nog eens geen nee durven zeggen? Dan is de draaglast al fors en zul je er flink wat tegenover moeten zetten.
Draagkracht
De draagkracht bestaat uit dingen die ervoor zorgen dat je sterker bent. Ook hier kan van alles onder vallen. Deze voorbeelden vergroten meestal iemands draagkracht:
- Werk, voldoening, energie (leuke collega’s, ervaring met werkzaamheden, afwisselend werk)
- Lichamelijke conditie (hardlopen, fietsen naar werk, tennissen)
- Ontspanning (boek lezen, sauna, mediteren)
- Sociale steun, contacten, relatie (partner, hechte familie, vast kaartavond)
Ook deze dingen hebben een “stapeleffect”: hoe meer je ervan hebt, hoe beter je ertegen bestand bent als je draaglast een tijdje wat hoger is. Er ligt dan immers al meer aan de draagkracht-kant van de balans, oftewel je hebt meer reserves.
Balans
Is de draagkracht groter dan de draaglast? Dan is er niet veel aan de hand. Je voelt je doorgaans prettig, kan goed met tegenslagen omgaan en hebt ruimte voor andere mensen.
Is de draaglast groter dan de draagkracht? Voor korte tijd is dat ook niet zo erg. Pas als je langdurig meer moet dragen dan je aankunt, kom je in de problemen. In deze periodes voel je je meestal niet zo goed, is een kleine tegenslag al te veel en heb je weinig ruimte voor andere mensen. Let op: de balans kan omslaan doordat er vervelende gebeurtenissen bij komen, maar ook doordat er positieve dingen in je leven wegvallen. Je krijgt bijvoorbeeld niet zozeer meer te dragen, maar je netwerk is kleiner geworden en daardoor heb je minder om op terug te vallen.
Is de draaglast gelijk aan de draagkracht? Dat is prima. Dit kan een goed moment zijn om wat reserves op te bouwen, bijvoorbeeld door meer tijd te maken om te genieten van de dingen die goed gaan.
Gevolgen
Als je draaglast gedurende lange tijd hoger is dan je draagkracht, zorgt dat voor stress. Langdurige stress beïnvloedt je lichaam, emoties, motivatie en gedachten. Je gaat anders reageren op de mensen om je heen en op gebeurtenissen die je overkomen.
Als je hebt geconstateerd dat dit aan de hand is, is het belangrijk om in actie te komen zodat je draaglast lager wordt of je draagkracht hoger. En het liefst allebei. Meestal kan je zelf meer doen dan je denkt. Je kunt dit op een rijtje zetten met een naaste, maar ook een bedrijfsmaatschappelijk werk of een coach kan je hiermee helpen. Stel concrete en haalbare doelen. Besteed in deze periodes ook extra veel tijd aan zelfzorg: goed eten, drinken, slapen, sporten, knuffelen, praten enzovoort.